موضوع این مقاله عقد قرض است. به طور کلی برای اینکه عقدی منعقد شود لازم است که طرفین آن دارای اهلیت باشند تا بتوانند تعهداتی را که نسبت به یکدیگر دارند انجام دهند. نکاتی در خصوص عقد قرض و آثار آن وجود دارد که در ادامه به بررسی دقیق آن می‌پردازیم. اما پیش از آن برای رفع ابهام از واژه‌های اهلیت و محجورین باید بیان کنیم که اهلیت به معنی توانایی قانونی یک شخص برای برخوردار شدن از یک حق و اجرای آن حق می‌باشد و محجور شخصی است که فاقد اهلیت می‌باشد و نمی‌تواند به طور مستقل اعمال حقوقی خود را انجام دهد. به عنوان مثال شخص مجنون در گروه محجورین قرار می‌گیرد.

منبع : قرض چیست

ارکان عقد قرض

پیش از هر چیزی باید اشاره کنیم که در ماده ۶۴۸ قانون مدنی تعریف این عقد بیان شده است و اگر بخواهیم این تعریف را به زبان ساده‌تر بیان کنیم باید بگوییم که در این عقد یک شخص مالی را به دیگری می‌دهد به این شرط که دیگری مثل مال را در مدتی که تعیین می‌شود به شخص اول برگرداند. شخص اول مقرض نام دارد و شخص دوم مقترض و این دو شخص به همراه مالی که موضوع عقد قرار می‌گیرد ارکان عقد را تشکیل می‌دهند.

نکاتی که در خصوص این عقد باید بدانیم

هر عقد یک موضوع دارد موضوع عقد قرض یک مال است و یکی از ویژگی‌هایی که این مال باید داشته باشد معلوم بودن است و همچنین ویژگی دیگر آن مال معین بودن است. مالی که از آن صحبت می‌کنیم باید یک مال مثلی باشد زیرا همان طور که بیان شد بعد از پایان مدت معین مثل مال باید به صاحب مال برگردد. حال موقعیتی را تصور کنید که ضرورت ایجاب نماید تا مال قیمی را قرض بدهیم. در این صورت به شرط اینکه طرفین آن مال را مثلی فرض کنند عقد صحیح می‌باشد.

نکته بسیار مهمی که باید آن را مد نظر قرار دهیم این است که پس از پایان مدت معین باید تنها مثل مال باز گردد اگر شرط شود که اضافه بر آنچه قرض داده شده و یا کمتر از آن برگردد در این صورت هم شرط باطل است و هم عقد. اما خود مقترض می‌تواند به اراده خودش مازاد آن چه را که تعهد کرده است برگرداند.

آثار عقد قرض

هر عقدی که منعقد می‌شود دارای آثاری می‌باشد. عقد قرض هم به همین شکل است زمانی که این عقد منعقد می‌شود موضوع عقد یعنی مال به مقترض انتقال داده می‌شود. به این معنی که او بعد از انعقاد عقد قرض به عنوان مالک مال تصور می‌شود. اگر موضوع عقد قرض عین معین بود در این حالت دارای منافع می‌باشد. از زمان انعقاد عقد این منافع به شخص مقترض تعلق می‌گیرد.

بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که از زمانی که عقد منعقد می‌شود تا زمانی که موضوع عقد قرض تسلیم شود اگر موضوع عقد توسط مقرض تلف شود عقد منفسخ می‌شود و همچنین اگر عیبی در موضوع عقد ایجاد شود مسئولیت آن عیب متوجه شخص مقرض است و بدیهی است که شخص مقترض در فرض تحقق این حالت می‌تواند عقد را فسخ کند.
حال موقعیتی را تصور کنید که موضوع عقد قرض کلی باشد و از زمانی که عقد قرض منعقد می‌شود تا زمانی که موضوع عقد قرض تسلیم شود اگر در خصوص موضوع عقد قرض تلف اتفاق بیفتد مسئولیت این تلف با شخص مقرض می‌باشد.

ویژگی‌های عقد قرض

عقد قرض یک عقد تملیکی می‌باشد. به این معنی که از زمان انعقاد عقد قرض مالکیت موضوع قرض به شخص مقترض انتقال پیدا می‌کند و همچنین باید توجه کنیم که این عقد یک عقد تشریفاتی نیست. به عنوان مثال در آن قبض شرط نیست پس یک عقد رضایی در نظر گرفته می‌شود.

تعریف برخی مفاهیم

در مطالبی که تا به اینجا بیان شد از عبارت‌هایی استفاده شد که ممکن است برای شما ابهاماتی را ایجاد کرده باشند. به عنوان مثال عبارت مال مثلی، کلی، عین معین و قیمی. در این خصوص باید اشاره کنیم که منظور از مال مثلی مطابق تعریف که قانون ارائه داده است مالی است که اشباه و نظایر آن نوع آن زیاد و شایع باشد و منظور از مال قیمی مالی است که اشباه و نظایر آن نوع شایع و زیاد نباشد. در خصوص مال کلی و عین معین نیز باید بیان کنیم که مال عین معین مالی است که در خارج جدای از اموال دیگر قابل مشخص‌کردن باشد و مال کلی نیز مالی است که در خارج بر افراد عدیده صدق کند.

توصیه می‌کنیم مقاله مال و اموال را مطالعه نمایید

برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص قرض، به کانال تلگرام حقوقی وکیل دات کام مراجعه نمایید. کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی وکیل دات کام نیز آماده‌اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی وکیل دات کام به سوالات شما عزیزان پیرامون قرض پاسخ دهند.